Հրաչյա Քոչար. «Գեներալի քույրը» (1945 թ. համառոտ)

hrachya-qocharԵրբ գեներալի՝ անցյալում համեստ անունը լայնժողովրդականություն ստացավ պատերազմի տարիներին, աշխարհով մեկ ցրված պանդուխտ հայերից նամակների անվերջհեղեղ էր հոսում դեպի նա։ Մի օր էլ մի կնոջից ստանում է երկար նամակ։

Գրողը ամերիկահայ կին էր, որը սիրում էր ԽորհրդայինՀայաստանը: Ծնվել է Վանա ծովի ափին ընկած փոքրիկ միգյուղում։ 30 տարի է անցել այն ողբերգական օրերից, երբ նա՝ 7 տարեկան աղջիկը, բազմաթիվ հայրենակիցների հետ ստիպված էր լքել տունը և դառնալ պանդուխտ: Թուրքերի սրից ընկել էր նրաողջ նահապետական ընտանիքը, ամբողջ գյուղը: Փրկվել էր ինքը և՝ յոթ եղբայրներիցս մեկըմիայն, որն իրենից մեծ էր 8 տարով: Թաքնվել են քարայրներում: Եվ ահա մի օր հանկարծհայտնվեց ռուսական բանակը: Եղբայրը դուրս եկավ նրանց դիմավորելու: Կազակներըվերցրին երեխաներին իրենց թամբերի վրա, ման ածեցին, հաց ու շաքար տվին: Կռիվըդադարեց: Ամերիկացիները շատ հայ որբերի իրենց մոտ վերցրին: Այդպես այդ կինը հայտնվել է օվկիանոսի մյուս կողմում: Ամուսնացել է հայի հետ, որդուն տվել է իր եղբորանունը` հույս ունենալով, որ երբևէ կգտնի նրան: Եվ ահա սկսվում է նոր մեծ պատերազմը: Հեռավոր Ռուսաստանից նրան են հասնում թշվառների ճիչերը, գերմանական գազաններիճիրաններում տանջվողների հառաչանքները: Ազատ շունչ է քաշում, երբ ռադիոնհաղորղում է Ստալինգրադում կարմիր բանակի տարած մեծ հաղթանակի մասին։ Ռադիոյով առաջին անգամ լսել է գեներալի անունը, որին իր կորած եղբայրն է կարծում: Իր անունը Անահիտ է: Իր և գեներալի ազգանունները նույնն են և իր եղբոր անունն էլ Հովհաննես էր:Մի՞ թե գեներալն իր եղբայրը չէ։ Նամակի վերջում այդ կինը ստորագրել էր այսպես՝ Ձերքույր՝ Անահիտ։

Գեներալի դուստրը նամակը կարդալուց հետո ասում է հորը.

— Հայրի՛կ, գրի՛ր, որ դու նրա եղբայրն ես

Սակայն գեներալը որոշում է չխաբել այդպիսի կնոջը: Աղջկան իր կողքին նստեցնելով`գեներալը վերցնում է գրիչն ու սկսում գրել.

«Թանկագին քույրս.

Ձեր նամակը շատ հուզեց մեզ: Ես ծնվել եմ ոչ թե թրքահայաստանում, այլ Կովկասում ևմինչև այսօր Անահիտ անունով քույր չունեի: Դուք կարող եք ինձ ձեր հարազատ եղբայրըհամարել: Մեզ մի մայր չի ծնել, բայց ծնել է մեզ մի ժողովուրդ և օժտել ընդհանուրզգացմունքներով: Այսօրվանից ես ուրեմն քույր ունեմ հեռավոր օվկիանոսից այն կողմևպարտք ունեմ նրա առաջ:

Ձեր եղբայր՝ Հովհաննես»:

tarntercum