«Տրտունջք» բանաստեղծության գրությունից առաջ իր նամակներից մեկում Դուրյանն ունի այսպիսի տողեր. «… Մի’ թաղեր այդ անհուն հառաչը, սրտի այդ փոթորիկը թո’ղ դուրս ժայթքի …: … ե’ս դժողք մը անեծք Աստուծո անվանը վրա թափեցի, ավելի աղեկ չըրի. ծաղիկը կը թոռմի, սակայն անեծքս Աստուծո կողը խրեցա’վ »:
Աստված, քնարական Ես, մահ, Արեւ, աստղեր … սրանք Դուրյանի ռոմանտիկական տիեզերաբանության սիվոլներն են: Բանաստեղծությունը կառուցում է երկպլան իրականություն, մեծ տիեզերք եւ փոքր տիեզերք: Դրանց փոխհարաբերությունը բարդ է ու հակասական, երկուսը նայում են իրար տարբեր աչքերով: Մեկի իրականության անվերջության դեմ մյուսը կարող է հառնել լոկ որպես ծաղր ու ծամածռություն: Բնության անվերջի առաջ կյանքի վերջավորությունը կառուցում է տրտունջի աշխա
Էհ , մնաք բարով , Աստված եւ արեւ ,
Որ կը պըլպըլաք իմ հոգվույս վերեւ …
Աստղ մալ ես կերթամ հավելուլ երկնից ,
Աստղերն ինչ են որ եթե ոչ անբիծ
Եվ թշվառ հոգվոց անեծք ողբագին ,
Որ թըռին այրել ճակատն երկնքին .
Այլ այն Աստուծույն, շանթերո՜ւ արմատ,
Հավելուն զենքերն ու զարդերն հըրատեւ.
Այլ , ո՜հ , ինչ կըսեմ … շանթահարե զիս ,
Աստված , խոկն հըսկա փշրե հուլեիս ,
Որ ժպըրհի ձգտիլ , սուզիլ խորն երկնի ,
Ելնել աստղերու սանդուղքն ահալի …
Ողջո՜ւյն քեզ , Աստված դողդոջ Էակին ,
Շողին , փըթիթին , ալվույն ու վանկին ,
Դոլ որ ճակտիս վարդն եւ բոցն աչերուս
Խլեցիր թրթռումս շրթանց , թռիչն հոգվույս ,
Ամպ տըվիր աչացս , հեւք տըվիր սրտիս ,
Ըսին մահվան դուռն ինձ պիտի ժպտիս ,
Անշուշտ ինձ կյանք մը կազմած ես ետքի ,
Կյանք մանհուն շողի , բույրի , աղոթքի .
Իսկ թե կորնչի պիտի իմ հուսկ շունչ
Հոս մառախուղի մեջ համր անշըշունջ ,
Այժմեն թող որ շանթ մըլլամ դալկահար ,
Պլլըվիմ անվանդ մռնչեմ անդադար ,
Թող անեծք մըլլամ քու կողըդ խըրիմ ,
Թող հորջորջեմ քեզ « Աստված ոխերիմ » .
Ոհ , կը դողդոջեմ , դժգույն եմ , դժգո՜ւյն ,
Փըրփըրի ներսըս դըժո, խքի մհանգոյն [1] …
Հառաչ մեմ հեծող նոճերու մեջ սեւ ,
Թափելու մոտ չոր աշնան մեկ տերեւ …
Ոհ , կայծ տրվեք ինձ , կայծ տրվեք , ապրի՜մ .
Ի՜նչ , երազե վերջ գրկել ցուրտ շիրի՜մ …
Այս ճակատագիրն ի՜նչ սեւ է , Աստված ,
Արդյոք դամբանի մրուրով է գծված …
Ոհ , տըվեք հոգվույս կրակի մի կաթիլ ,
Սիրել կուզեմ դեռ ապրիլ ու ապրիլ .
Երկնքի աստղեր , հոգվույս մեջ ընկեք ,
Կայծ տըվեք , կյանք, ձեր սիրահարին հեք.
Գարունն ոչ մեկ վարդ ճակտիս դալկահար,
Ոչ երկնի շողերն ժըպիտ մինձ չեն տար.
Գիշերն միշտ դագաղս , աստղերը, ջահեր ,
Լուսինն հար կուլա , խուզարկե վըհեր.
Կըլլան մարդիկ , որ լացող մը չունին ,
Անոր համար նա դըրավ այդ լուսին .
Եվ մահամերձն ալ կուզե երկու բան ,
Նախ, կյա՜նքը , վերջը, լացող միր վըրան.
Ի զուր գըրեցին աստղերն ինծի « սեր »,
Եվ ի զո՜ւր ուսուց բուլբուլն ինձ « սիրել »,
Ի զո՜ւր սյուքեր « սե՜ր » ինձ ներշնչեցին ,
Եվ զիս նորատի ցուցուց ջինջ ալին ,
Ի զո՜ւր թավուտքներ լըռեցին իմ շուրջ ,
Գաղտնապահ տերեւք չառին երբեք շունչ ,
Որ չը խըռովին երազքըս վըսեմ ,
Թույլ տըվին որ միշտ ըզնե երազեմ ,
Եվ ի զուր ծաղկունք , փըթիթնե՜ր գարնան ,
Միշտ խնկարկեցին խոկմանցըս խորան …
Ո՜հ , նոքա ամենքը զիս ծաղրեր են …
Աստուծո ծաղրն է Աշխարհ ալ արդեն …:
